Σάββατο 11 Δεκεμβρίου 2010

Πλάτωνας, Πολιτεία, Αποσπάσματα 514a-515a, 519b-520a: Μετάφραση

Ε 11 - [514a-515a] Ύστερα από αυτά λοιπόν, είπα, παρομοίασε τη δικής μας (την ανθρώπινη) φύση, σχετικά με την παιδεία και την απαιδευσία, με την ακόλουθη εικόνα. Φαντάσου δηλαδή [κάποιους] ανθρώπους τάχα μέσα σ’ έναν υπόγειο τόπο διαβίωσης (σ’ ένα υπόγειο χώρο) όμοιο με σπηλιά, που έχει την είσοδό του ανοιχτή προς το φως σ’ όλη το πλάτος της σπηλιάς, να βρίσκονται μέσα σ’ αυτόν από παιδιά αλυσοδεμένοι και στα πόδια και στους αυχένες (στο λαιμό), ώστε και να μένουν οι ίδιοι [ακίνητοι] και να βλέπουν μόνο μπροστά τους, και να μην μπορούν να στρέφουν τα κεφάλια τους κυκλικά (γύρω γύρω) εξαιτίας των δεσμών· [φαντάσου] επίσης να φέγγει γι’ αυτούς από ψηλά και από μακριά μια λάμψη από φωτιά που καίει πίσω τους, και ανάμεσα στη φωτιά και τους δεσμώτες πάνω στην επιφάνεια της γης [να περνάει/να υπάρχει] δρόμος, δίπλα στον οποίο να υπάρχει ένα μακρύ τοιχάκι να είναι χτισμένο απέναντι του, όπως ακριβώς οι θαυματοποιοί στήνουν μπροστά από τους θεατές τους παραπετάσματα, πάνω από τα οποία (από τις οποίες) τους παρουσιάζουν τα τεχνάσματά τους.
— Το φαντάζομαι, είπε (ο Γλαύκων)
— Φαντάσου τώρα ανθρώπους να βαδίζουν παράλληλα με αυτό το τοιχάκι και να μεταφέρουν κατασκευάσματα κάθε είδους, που προεξέχουν από το τειχίο, και αγάλματα και άλλα ομοιώματα λίθινα (από πέτρα) και ξύλινα (από ξύλο) και από κάθε είδους υλικό κατασκευασμένα, άλλοι, όπως είναι φυσικό, [να τα μεταφέρουν] μιλώντας και άλλοι περνώντας ο ένας παράλληλα στον άλλο σιωπηλοί.
— Παράξενη εικόνα μάς παρουσιάζεις είπε (ο Γλαύκων) και παράξενους δεσμώτες.
— Όμοιους μ’ εμάς [παρουσιάζω], είπα εγώ.   
Ε 12 - [519b-d] Τι λοιπόν [πιστεύεις/λες]; Αυτό εδώ δεν είναι λογικό, είπα εγώ, και αναγκαίο συμπέρασμα με βάση τα προηγούμενα, πως δηλαδή ούτε οι απαίδευτοι κι όσοι δεν έχουν γνωρίσει την αλήθεια θα μπορούσαν ποτέ να κυβερνήσουν (να διοικήσουν) ικανοποιητικά (με ικανοποιητικό τρόπο) μια πόλη, ούτε εκείνοι που αφήνονται ελεύθεροι να απασχολούνται ως το τέλος της ζωής τους με την παιδεία, οι πρώτοι γιατί δεν έχουν στη ζωή τους ένα συγκεκριμένο σκοπό, τον οποίο έχοντας στόχο πρέπει να κάνουν ανεξαιρέτως όλα όσα τυχόν κάνουν και ιδιωτικά και δημόσια, και οι δεύτεροι επειδή δε θα αναμιχτούν στην πρακτική ζωή με τη θέλησή τους, γιατί νομίζουν ότι έχουν ήδη εγκατασταθεί στα νησιά των μακάρων ενώ είναι ακόμα ζωντανοί (ενώ ζουν ακόμα);
—Σωστά λες, είπε.
Λοιπόν, είπα εγώ, έργο μας είναι (δικό μας έργο είναι) εμείς οι ιδρυτές της πόλης (οι θεμελιωτές της πολιτείας) να εξαναγκάσουμε τα πιο ξεχωριστά πνεύματα να επιδοθούν στο μάθημα που προηγουμένως παραδεχτήκαμε πως είναι το ανώτερο, να δουν δηλαδή το αγαθό και να ανεβούν εκείνη την ανηφορική οδό, και, αφού ανεβούνε και χαρούνε (απολαύσουν) αρκετά το θέαμα, να μην τους επιτρέψουμε [να κάνουν] αυτό που τώρα τους επιτρέπεται [να κάνουν].
— Και πιο [τους επιτρέπεται];
Το να [επιτρέπεται σ’ αυτούς], είπα εγώ, να μένουν συνεχώς στον ίδιο τόπο και [το] να μη θέλουν να κατεβαίνουν πάλι κοντά σ’ εκείνους τους δεσμώτες ούτε να παίρνουν το μερίδιο τους από τους κόπους και τις τιμές που έχουν θεσπιστεί ανάμεσα σ’ εκείνους, είτε έχουν μικρότερη είτε έχουν μεγαλύτερη αξία.
Ε 13 -  [519d-520a] Και λοιπόν, είπε, θα αδικήσουμε αυτούς και θα τους κάνουμε να ζουν χειρότερα, ενώ υπάρχει η δυνατότητα να ζουν καλύτερα;
Ξέχασες πάλι, φίλε μου, είπα εγώ, ότι το νόμο δεν τον ενδιαφέρει αυτό, πως δηλαδή μέσα σε μια πόλη θα ευτυχήσει στο μεγαλύτερο δυνατό βαθμό μια μόνο κοινωνική ομάδα, αλλά ψάχνει να βρει τρόπο να γίνει αυτό για όλη την πόλη, ενώνοντας αρμονικά τους πολίτες και με την πειθώ και με τη βία και κάνοντάς τους να μοιράζονται μεταξύ τους την ωφέλεια, που ο καθένας τους μπορεί να προσφέρει στο κοινό, και ο ίδιος διαμορφώνοντας τέτοιους πολίτες στην πόλη, όχι για να αφήνει να κατευθύνεται όπου θέλει ο καθένας (να αφήνει τον καθένα να κατευθύνεται όπου θέλει), αλλά για να τους χρησιμοποιεί αυτός για να ενώνει σ’ ένα σώμα την πόλη (για να φυλάσσει την πόλη ενωμένη).
— Αληθινά λες, είπε [ο Γλαύκωνας], γιατί πραγματικά τα λησμόνησα.
Σκέψου, λοιπόν, Γλαύκωνα, είπα, ότι δε θα αδικήσουμε αυτούς που γίνονται φιλόσοφοι στην πόλη μας, αλλά θα τους πούμε δίκαια πράγματα, αν τους πείθουμε με επιχειρήματα να φροντίζουν για τους άλλους και να τους φυλάνε.

Δεν υπάρχουν σχόλια: